همان طور که در مقاله ی "مفاهیم دنیای بازی(قسمت اول)" بطور خلاصه بیان کردیم یک بازی از قسمت های متفاوتی (گیم پلی ، گرافیک ، صدا گذاری و داستان پردازی) تشکیل شده و به همین دلیل هر تیم بازی سازی نیز از افراد با تخصص های متفاوتی تشکیل شده است. از طراح بازی گرفته تا آزمایش کننده هر کدام دارای وظایفی هستند که باید به بهترین شکل ممکن به انجام برسد. در این مقاله سعی دارم به این موضوع بپردازم که شاید بیشتر ما از تمامی این مطالب اطلاع داریم ولی خوب دقیقا برای ساخت یک بازی باید از کجا شروع کنیم و به چه ترتیبی کار ها را جلو ببریم؟ ترتیب ساخت گیم پلی ، گرافیک و ... چگونه است؟ آیا باید همزمان به همه ی آن ها بپردازیم یا باید آن ها را تک تک جلو ببریم؟ چه موقع نیاز داریم موتور ساخت بازی را انتخاب کنیم؟ و سوالات بسیار دیگری که می توانیم همه ی آن ها در زیر عنوان "روند ساخت یک بازی رایانه ای" دسته بندی کنیم؟ واقعا روند ساخت یک بازی رایانه ای چیست؟
می توان روند ساخت یک بازی رایانه ای را به دو قسمت کاملا مجزا تقسیم کرد. مرحله ی پیش تولید و مرحله ی بعد از آن یعنی تولید بازی. شاید به جرئت بتوان ادعا کرد که تقریبا تمام بازی سازان تازه کار ( حتی خودم ) بخصوص در ایتدای کارشان به کل مرحله ی پیش تولید را فراموش می کنند و مستقیم به سمت مرحله ی تولید بازی می روند. شاید مهم ترین دلیل به مشکل خوردن و عدم نتیجه گیری بازی سازان تازه کار را بتوان همین عدم توجه به مرحله پیش تولید دانست. اما هر یک از این دو مرحله به چه قسمت هایی تقسیم می شوند؟
می توان بیان کرد که مرحله ی پیش تولید از "ایده ی اولیه و داستان" ، "سند طراحی بازی" ، "طراحی" و "نمونه سازی اولیه - Prototype" تشکیل شده است.
داستان و ایده ی اولیه
هر بازی با یه داستان و ایده ی اولیه آغاز می شود ،نویسندگان و طراحان پس از بررسی های لازم شروع به بسط دادن و پرداختن به جزییات آن می کنند و بر روی زمینه ی داستانی طبق روال داستان نیز کار می کنند . زمینه داستانی عبارت است از طرح کلی بازی و جزییات فنی مربوطه به هر صحنه از بازی. طراحی بازی، درست مانند یک فیلم ، نمایشی گرافیکی از داستان و مرجعی برای نویسندگان، طراحان و خالقان بازی است . در حالی که هر فیلم از یک داستان کلی و نهایتا چند داستان فرعی تشکیل می شود، یک بازی کامپیوتری می تواند پر از داستان ها و جنبه های گوناگون باشد. بنابراین مراحل و یا به اصطلاح "جهان ها"ی مختلف بازی باید ترسیم شود. در این محله سند طراحی بازی نیز به صورت اولیه تهیه می شود.
سند طراحی بازی
قبل از شروع برای تولید یک بازی و طی کردن مراحل آن در مقیاس اصلی، فایلی به نام سند طراحی بازی که مجموعه ای از نوشته ها و طرح ها است تهیه شده و به صورت فایلی متنی بر روی تمامی سیستم ها به اشتراک گذاشته می شود که تمام مراحل ساخت بازی بر روی آن نشان داده می شود و شامل تمامی مراحل ایده، داستان، اطلاعات هنری و اطلاعات فعالیت های مکانیکی بازی و محیط های بازی است. در طول مراحل پیش تولید در این سند بازی از جنبه های مختلف بررسی می شود. سند طراحی بازی تا اتمام فرآیند تولید یک بازی باقی می ماند و در هر مرحله که تغییراتی بر روی بازی و مراحل آن انجام می گیرد بر روی این فایل نیز تغییرات لازم انجام می گیرد تا در نهایت این فایل به یک مرجع کامل برای تولید بازی تبدیل می شود. به جرئت می توان بیان کرد که نوشتن سند طراحی بازی در ابتدای کار مهم ترین مرحله از تولید یک بازی است؛ چرا که این سند همانند یک چراغ پر نور ، مسیر پر پیچ و خم تولید بازی را برای شما روشن می کند و از سردرگمی های موجود در ساخت یک بازی شما را آزاد می کند. به امید خدا در مطلبی جداگانه نمونه هایی واقعی از سند های طراحی بازی را برای شما قرار داده و آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم .
طراحی
همزمان با مرحله کار بر روی داستان، طراحان شروع به خلق شخصیت های مورد نظر می کنند. آن ها شخصیت های را به صورت اولیه طرح می زنند تا کم کم به شخصیت مطلوب مورد نطر نزدیک شوند.آن ها همچنین این کار را برای نقشه ی مرحله ها ، محیط ، منو ها و ... نیز انجام می دهند و به نوعی طرح های مفهومی بازی را طراحی می کنند.
چند طرح از یک شخصیت درون بازی
در نهایت پس از طی مراحل اولیه طراحان ، طرح های اولیه را با توجه به نور پردازی نقاشی می کنند. در صورت نیاز آن ها باید طرح های خود را ( بخصوص شخیت ها ) در چندین جهت طراحی کنند تا بتوان بخوبی در مورد انتخاب طرح های مناسب نتیجه گیری کرد. شما مدام در حال کشیدن طرح های مختلف هستید تا سرانجام به آن چیزی که به دنبالش می گردید برسید.
نمونه سازی
شاید مجبور شوید چندین بار مراحل بالا را تکرار کنید ولی هر بار که نتایج مراحل قبلی را نمونه سازی می کنید متوجه می شوید که ایده و طرح های شما در عمل با چیزی که فکر می کردید تفاوت دارد. نمونه سازی از بخش های مهم یک بازی است که در نهایت منجر به این می شود که شما درباره ی آینده ی ساخت یک بازی تصمیم گیری کنید. چرا شما عملا در این مرحله گیم پلی و اجزای دیگر را به صورت محدود در کنار هم قرار می دهید تا نتیجه ی تفکرات خودتان را در یک مقیاس کوچک مشاهده کنید. حال اگر آن جذابیتی را که انتظار داشتید مشاهده نکردید چه کار خواهید کرد؟ این همان جایی است که به عقب بر می گردید و تغییرات لازم در قسمت های مختلف را اعمال می کنید. اینقدر این کار را ادامه می دهید تا به آن چیزی که دوست دارید نزدیک شوید.
پس از مرحله پیش تولید حالا نوبت به مرحله ی تولید می رسد. شما دیگر قانع شده اید که ساختن این بازی می تواند موفقیت آمیز بوده و خواسته های شما را تامین می کند ( چرا که در پیش تولید امتحان پس داده است ) . پس بیایید نگاهی به مرحله ی تولید یک بازی بیاندازیم:
طراحی دیجیتال
در این مرحله تمام طرح های مرحله های قبلی ( اگر دیجیتالی نبوده ) به کمک رایانه و نرم افزار های مربوطه طراحی می شوند. از شخصیت ها گرفته تا محیط و منو ها همگی بصورت دیجیتالی آماده می شوند.
متحرک سازی
در این مرحله تمامی عناصری که نیاز به متحرک سازی دارند ( بخصوص شخصیت های درون بازی ) توسط نرم افزار های مربوطه آماده می شوند. از راه رفتن شخصیت های گرفته تا مثلا چرخش پروانه ی یک آسیاب آبی همه می تواند در این مرحله صورت پذیرد ( البته می توان طوری عمل کرد که پروانه ی یک آسیاب آبی در اثر نیروی آب به چرخش در بیاید ولی آن موقع فشار بیشتری به سخت افزار برای محاسبه و اعمال چنین عملکرد هایی درون بازی نیاز اعمال می شود که اگر ضرورت ندارد باید از آن پرهیز کنیم تا عملکرد روان تری داشته باشیم).
فریم به فریم با حرکات یک شخصیت در یک بازی
برنامه نویسی و کد گذاری
در این مرحله اجزای مختلف بازی به هم پیوند داده می شوند. به عنوان یک نمونه ی کوچک شما برای طبیعی جلوه دادن حرکت یه شخصیت درون بازی نیاز دارید سرعت اجرای انیمیشن آن را متناسب با حرکت کردن آن تغییر دهید. مثلا اگر فلان دکمه نگه داشته شد تا راه برود باید حتما انیمیشن راه رفتن بر روی شخصیت قرار بگیرد و اگر فلان دکمه برای دویدن نگه داشته شد باید انیمیشن دویدن بر روی شخصیت قرار بگیرد. تمامی این شناسایی ها و اعمال انیمیشن ها در زمان خود توسط برنامه نویسی صورت می گیرد. حتی گاهی اوقات نیاز خواهید داشت که محیط اطراف شخصیت درون بازی مثلا با انجام یک کار توسط او واکنش دهد. این جا نیز شناسایی و اجرای تمامی این کارها بوسیله ی برنامه نویسی صورت خواهد پذیرفت. شاید شما طراحی های زیادی انجام داده باشید ولی اینکه چه موقع و در چه حالتی اجرا شوند را باید بوسیله ی برنامه نویسی درون بازی اعمال کنید. این مسئله در مورد مسائل دیگری همچون هوش مصنوعی دشمنان و ... هم صادق است که اما ظرایف خود را طلب می کند.
البته امروزه به جرئت می توان ادعا کرد که دیگر نیازی به کدنویسی بسیار از اعمال رایج مثل راه رفتن و ... نیست و کد های آن ها به صورت آماده برای نوسعه دهنده ها موجود است. بخصوص اگر شما در حال کار کردن با موتور بازی سازی آنریل باشید می توانید از بانک کد های آماده آن که در بخشی معروف به BluePrint قرار دارد با چند کلیک ساده استفاده کنید. بانک کدی که دارای چند ده هزار کد آماده برای بازی سازی است و شما را از نوشتن چند باره ی بعضی کد ها رها می کند. پس آنقدر ها هم نگران مبحث کد نویسی نباشید.
نکته ی آخری که در این بخش قرار می گیرد اینست که دو مفهوم برنامه نویسی و اسکریپت نویسی تقریبا هم ارز هستند. به طور ساده به قطعه کد های کوچک برنامه نویسی اسکریپت می گویند پس فکر نکنید این دو دو مقوله ی کاملا جدا هستند.
مرحله ی تولید موسیقی و صدا ها
بالاخره هر محصول ویدئویی نیاز به صدا و موسیقی خواهد داشت. در این مرحله ی صدا های مورد نیاز از صدای بسته شدن یک در یا کشیده شدن یک شمشیر بر روی زمین تا موسیقی های متن بازی آماده می شوند و در جای مناسب خود در بازی قرار داده می شوند. البته همان طور که در قسمت قبل بیان کردیم ، برای اعمال آن ها در بازی به مقداری برنامه نویسی و همکاری با تیم برنامه نویس بازی نیاز خواهیم داشت.
مرحله ی آزمایش بازی
در این مرحله بازی مورد آزمایش قرار می گیرد و ایرادات احتمالی ان برطرف می شود. معمولا بازی ها و بخصوص بازی های بزرگ چندین مرحله ی آزمایش را طی می کنند که به مرحله های آلفا ( محدود و خصوصی ) و بتا ( معمولا عمومی و رایگان ) قرار می گیرند تا در یک شرایط واقعی عملکرد قسمت های مختلف بازی مورد آزمایش قرار بگیرد تا قبل از انتشار بازی ایرادات احتمالی آن ها برطرف شود.
تقریبا تمامی مراحل پیش تولید و تولید یک بازی رایانه ای را هر چند مختصر برای شما بیان کردیم. البته انتشار یک بازی هم دارای نکات خاصی است که اگر رعایت نشود می تواند تمامی زحمات کشیده شده تا الان را به باد دهد اما به هر حال باید گفت که نمای کلی تولید یک بازی رایانه ای آنچه است که در بالا گفته ایم. به امید خدا در مطالب بعدی در مورد بعضی از قسمت های مهم در روند تولید همانند "سند طراحی بازی" مطالب مفصل تر و کاربردی را اراده خواهم کرد. در انتها پیشنهاد می دهم از بخش لبنک های روزانه مطلب "پیش تولید؛ اولین گام در راه موفقیت" را نیز مطالعه کنید.
